Het klassieke magnetisch kompas kennen we allemaal. Een goede tweede is de fluxgate. Geen kompasnaald, geen kompasroos. Maar wat dan wel?
De combinatie van stuurautomaat en fluxgate kompas is een populaire en werkt anders dan een klassiek magnetisch kompas. Bij deze laatste probeert de magneet in lijn te staan met de lijn magnetische zuid- en noordpool. Vaar je een andere koers dan de lijn noord-zuid, dan lees je op het kompas af hoeveel graden je afwijkt van deze nullijn. Ook een fluxgate is een magnetisch kompas, ook hierin zitten magneten. Op een stalen schip plaats je hem bij voorkeur buiten, op een niet-magnetische mast of radarbeugel.
Fluxgate
Tussen de kap en de body bevindt zich het cardanisch opgestelde fluxgate kompas. Cardanisch om verstoringen door de verticale component van het aardmagnetisch veld te minimaliseren. De bedrading tussen body en fluxgate beidt behalve de voeding ook de snelweg van communicatie met de externe aflezing (display).
In de fluxgate
Het hart van de fluxgate bestaat uit een metalen ringkern met windingen hieromheen, een spoel. Om dit stelsel van ringkern en windingen zit een tweede spoel. Zetten we een spanning op de eerstgenoemde spoel, dan wordt de ringkern magnetisch en ontstaat er een magnetische koppeling met de tweede spoel, zonder elkaar werkelijk te raken. Zonder verdere invloed van buitenaf bestaat hier een magnetisch evenwicht. Echter: verandert het schip van koers, dan ervaart de fluxgate een gewijzigde invloed van het aardmagnetisch veld. De flux – oneerbiedig gezegd: de hoeveelheid magnetisme – verandert en er ontstaat een spanningsverschil in de fluxgate. Deze spanning wordt via een interface omgerekend naar een nieuwe koers en doorgegeven naar een display. Door meerdere spoelen (onder een hoek) toe te passen, lukt het om de fluxgate een bereik te geven over de volle 360 graden. De uitlezing in elektronische vorm heeft als voordeel dat deze kan worden gedigitaliseerd en gebruikt kan worden door een elektronische stuurautomaat.
RATE SENSOR
Een fluxgate kompas kan zijn uitgevoerd met een ‘rate sensor’ ook wel ‘rate gyro’ genoemd (geen gyrokompas). Deze elektronische component meet geen hoek- dan wel koersveranderingen, maar hoekversnellingen. Dit meten van snelheidsveranderingen bevordert het snel en adequaat reageren van een aan de fluxgate gekoppelde stuurautomaat.
Bron: Waterkampioen 2 juni 2016
Auteur: Jim Post
